Met de komst van de Omgevingswet, komt een veelheid aan ruimtelijke regels samen in het omgevingsplan. Daarmee biedt het omgevingsplan een vollediger zicht op welke omgevingsregels er gelden dan de huidige ruimtelijke plannen. Maar als je zo’n omgevingsplan gaat bekijken, zie je dan door de bomen het bos nog? In Bussum is een demo-website opgezet.
Op één locatie kunnen verschillende regels of beperkingen van kracht zijn, Hoe zorg je ervoor dat al die regels ook overzichtelijk en digitaal zijn te raadplegen? Het omgevingsplan is niet op dezelfde manier te visualiseren als we nu doen met plannen op ruimtelijkeplannen.nl. In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu verkent Geonovum daarom andere manieren van verbeelding. Samen met de gemeente Bussum, de bedrijven Tonnaer, Tercera, Macaw en met het Kadaster is een demonstratie website ontwikkeld om ervaringen op te doen met het raadplegen van een omgevingsplan. Deze demo is te bekijken op http://omgevingsplandemo.geonovum.nl
Regelingen in samenhang bekijken
‘De demo is gebaseerd op het ‘Omgevingsplan Bussum’ (bestemmingsplan met verbrede reikwijdte) in het kader van de Crisis en Herstelwet (Chw) van de gemeente Bussum,’ vertelt Luc de Horde, adviseur digitale RO bij Geonovum. In Bussum werken ze met een uitgebreide planvariant, waarin alle regelingen worden opgenomen die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving. Naast regelingen als bestemmingsplannen, welstandsnota, bouwverordening, kapverordening en erfgoedverordening gaat het dan bijvoorbeeld om (delen van) de Algemene Plaatselijke Verordening, bomenverordening, brandbeveiligingsverordening, huisvestingsverordening, parkeerverordening, telecommunicatieverordening, verordening op de afvoer van hemelwater, verordening routering vervoer gevaarlijke stoffen over de weg en grondwater en de wegsleepverordening. ‘Alles wat maar enigszins te maken heeft met de fysieke leefomgeving en conform de Omgevingswet opgenomen kan worden in het omgevingsplan hebben we meegenomen’, legt Karin Steenbakkers uit, projectmanager ruimtelijke ordening, Gemeente Bussum. ‘We gaan uit van de één-loketgedachte; zoveel mogelijk informatie op één plek ontsluiten en bundelen.’ Het Chw-plan van gemeente Bussum is daarmee een geschikt proefbestand om een visualisatie van het omgevingsplan op te maken, aldus De Horde.
Twee vragen centraal
De demonstratiewebsite is ontwikkeld met in het achterhoofd activiteiten die gebruikers zouden willen uitvoeren. Die opzet vanuit activiteiten is ingegeven door de manier waarop het nieuwe omgevingsloket moet gaan werken. De Horde: ‘Bij het afpellen van de verschillende gebruikersvragen, kwamen we steeds op dezelfde twee elementen uit: wat mag er waar. Deze vragen zijn dan ook het uitgangspunt geworden voor het zoeken en vinden van resultaten op de concept website. Heb je eenmaal gevonden wat je zoekt, dan kun je van daaruit de details opvragen. Ook zie je direct welke andere onderwerpen er nog spelen op jouw locatie.’
Juridisch en stedenbouwkundig adviesbureau Tonnaer is betrokken bij de bouw van de demowebsite. ‘De grootste uitdaging was om het hele pakket regels en verordeningen voor de leefomgeving op één plek neer te zetten en zodanig te ontsluiten en goed raadpleegbaar te maken dat alle doelgroepen er optimaal gebruik van kunnen maken’, legt Armando Snijders, senior-jurist en projectleider bij Tonnaer uit. De demo is opgezet met zes verschillende voorbeelden van gebruikers in het achterhoofd: de burger die informatie zoekt; de burger die een plan wil inzien; de professional, iemand met een eigen makelaarskantoor, die informatie wil hebben over verschillende locaties om klanten goed te kunnen informeren; iemand die bij een grote supermarktketen op de afdeling vastgoed en omgevingszaken werkt; een bouwkundige die bouwaanvragen doet; en een provincieambtenaar die gemeenten controleert op het gebied van bouwen en wonen. Snijders: ‘Iedereen moet dezelfde informatie krijgen op zijn of haar niveau. Zo kan een horeca-ondernemer in een pop-up venstertje in lekentaal snel zien wat wordt bedoeld met de functie ‘horeca categorie 1’. Hij hoeft dus niet eerst naar de begripsbepalingen te scrollen of naar een andere pagina te gaan, maar krijgt in één oogopslag alle relevante informatie. ’De uitdaging voor ons is om het systeem met zo min mogelijk klikken te ontsluiten, vertelt Snijders. ‘Waar nodig hebben we doorverwijzingen naar het Omgevingsloket ingebouwd.’
Bevindingen
De demo geeft alleen een beeld van wat er in een omgevingsplan te zien is. ‘Maar het is goed voor te stellen dat in de resultaten ook beleid uit visies, rijksregels uit AMvB’s, regels uit provinciale en waterschapsverordeningen komen te staan, laat Luc de Horde weten. ‘Wat we nog in de demonstratiewebsite missen, is een goede manier om ook een integraal planoverzicht te vinden en tonen.’ Snijders: ‘Dat zal dan het omgevingsplan 2.0 of zelfs 3.0 worden met naast de gemeentelijke regelingen ook die van het waterschap, de provincie en het Rijk erin gebundeld. Dan kun je per onderwerp of locatie met één druk op de knop alle relevante plan- en juridische informatie krijgen.’ Dat overzicht is nodig in planvormingsprocessen en voor participatie en inspraak. ‘Ook zouden wij graag omgekeerd kunnen zoeken’, vult Karin Steenbakkers aan. ‘Dus niet alleen vanuit een wat of waar vraag, maar vanuit een besluit, zodat we snel in beeld kunnen krijgen waar wat speelt of waar juist bepaalde ontwikkelingen mogelijk zijn. Als er bijvoorbeeld in het kader van de parkeerverordening het besluit wordt genomen om nieuwe stroken aan te wijzen voor invalidenparkeerplaatsen of voor laden- en lossen, dan is het handig dat je meteen kunt zien op welke locaties dat besluit van toepassing is.’ Deze en andere wensen, kunnen allemaal worden meegegeven bij de ontwikkeling van het omgevingsloket dat er uiteindelijk moet komen.
Crisis- en herstelwet-plan: Ook digitaal publiceren
De Crisis- en herstelwet biedt de mogelijkheid om te experimenteren met bestemmingsplannen met een bredere reikwijdte dan alleen de ruimtelijke ordening. Daarmee wordt vooruitgelopen op het omgevingsplan van de toekomstige Omgevingswet. De Crisis- en herstelwet maakt het mogelijk om onder voorwaarden af te wijken van de digitale aspecten met RO Standaarden en Ruimtelijkeplannen.nl.
Het Chw bestemmingsplan moet echter wel elektronisch beschikbaar worden gesteld op een door de raad te bepalen, openbaar toegankelijk internetadres (weblocatie). In de landelijke voorziening Ruimtelijkeplannen.nl neemt de bronhouder van het Chw-plan een verwijzing op naar dat internetadres.
Omdat het ontsluiten van een Chw bestemmingsplan meer opties vraagt dan er nu beschikbaar zijn in software op basis van de RO Standaarden, heeft Geonovum een werkafspraak opgesteld. Deze werkafspraak geeft aan hoe je in de praktijk om kunt gaan met digitale Chw plannen.
