Ontwikkelingen internationale standaarden - een terugblik op de OGC meeting maart 2025

In maart 2025 organiseerde de OGC een bijeenkomst in Rome. Zo’n 40 verschillende werkgroepen kwamen bijeen om ontwikkelingen door te spreken. Frank Terpstra en Linda van den Brink schoven aan in deze bijeenkomst en maakten een verslag. 

De OGC organisatie is in beweging. Onder de nieuwe CEO Peter Rabley wordt er gekeken naar de standaardisatieprocessen en procedures van OGC. Ook wordt het OGC ledenportaal vernieuwd. Maar het blijft toch vooral draaien om de inhoud: en deze editie stond het thema integriteit, herleidbaarheid en vertrouwen (integrity, provenance and trust) centraal; essentiele onderwerpen voor het werken in dataspaces. Daarbij is er veel aandacht voor AI/LLMs en in het verlengde daarvan: semantiek. 

Integrity provenance & trust

Integrity provenance & trust(IPT) is een speerpunt van OGC dit jaar. In alle Technical Committee meetings zal dit prominent naar voren komen. Ook bij Geonovum werken we aan een aantal standaarden op dit gebied. Tijdens de TC presenteerden wij het werk aan de standard voor transparantie in besluitvorming (logbook data verwerkingen) en hoe we die toepassen op Geoinformatie. Wat in de sessie naar voren kwam is bevestiging dat voor Provenance de W3C Prov-o standard (en dan dus vooral de ontologie) de grote gemene deler is. Voor het daadwerkelijk vastleggen van provenance kiest ieder een eigen formaat dat vaak wel naar Prov-o te mappen is. Ander gedeeld beeld dat naar voren kwam is dat je heel scherp moet zijn op wat je vastlegt en deelt en dat dit vooral niet te veel informatie moet zijn. Andere presentaties in deze track gingen sterk in op de technology om tot trust te komen (signing, encryptie, blockchain). Dit veld is sterk in ontwikkeling. Veel initiatieven bevinden zich nog in de conceptuele of planfase zitten. Dat we bij Geonovum een PoC doen met echte software en echte data maakt dat we behoorlijk vooraan lopen.

AI

Steve Liang van sensorup liet zien hoe goed Large Language models(LLMs) kunnen zijn in het genereren van code op basis van Standaarden. Hij liet zien hoe je meet een heel korte prompt werkende code kon krijgen waarbij je sensordata op een kaart getoond kreeg met de door jou gewenste filters. Zijn analyse was dat dit voor zijn standard (sensorthingsAPI) zo goed werkte omdat deze ODATA volgt (afkomstig uit Microsoft domein). OpenAI (met veel Microsoft funding) biedt goede ondersteuning van ODATA. Daarnaast is het zo dat daar waar er heel veel trainingsdata aanwezig is (zeker het geval voor ODATA en REST APIs), de kwaliteit van de gegenereerde code toeneemt. Oftewel je standaard optimaliseren voor LLMs is de next step in search engine optimalisation (SEO) en iets waar we voor adoptie en implementatie ondersteuning van Standaarden serieus rekening mee moeten houden. Waar validators en linters programmeurs kunnen helpen bij het toetsen op correcte toepassing van een standaard, helpen LLMs de adoptie van standaarden in toepassingen zelfs zonder dat programmeurs zich hiervan bewust zijn.

Beveiliging

In Rome ging er ook een nieuwe OGC werkgroep van start: de standards working group (SWG) OGC common security. Frank Terpstra is vanuit Geonovum één van de chairs. De SWG gaat zich bezighouden met beveiliging van de nieuwe OGC APIs. In de eerste meeting is vastgesteld dat de beveiliging van OGC APIs kan met generieke IT beveiligingsstandaarden. Deze SWG gaat dus geen normatieve Standaarden binnen het Geo domein maken voor een generiek IT onderwerp. Wat wel de bedoeling is: best practices of profielen beschikbaar stellen die verwijzen naar bestaande generieke IT Standaarden en die laten zien hoe je die toepast. 
Als eerste wordt gekeken naar mechanismen om bij een API te ontdekken welke security maatregelen er op van toepassing zijn (discovery). In de eerste bijeenkomst van de SWG is gekeken hoe openEO en STAC (twee geo frameworks) bestaande generieke IT Standaarden (OpenAPISpecification/OAS) uitbreiden voor discovery. De komende tijd wordt verkend welke best practices er te vinden zijn bij o.a. IETF en sectoren als Defensie, Zorg en Financiën.

Notificaties

Ook het onderwerp Notificaties leeft binnen OGC. Tijdens deze meeting kwamen er twee mechanismen naar voren:

• PubSub als veralgemenisering van PubSub in de Environmental Data Retrieval (EDR) API. Dit gebeurt in een aparte PubSub SWG. Hierbij wordt de AsyncAPI standaard (vanuit dezelfde hoek als OAS) toegepast
• Websub, toegepast als extensie op sensorthings API. Hierbij wordt de W3C websub standaard toegepast. 

De PubSub aanpak laat vrij wat voor protocol je gebruikt voor notificaties (MQTT AMQP webhooks etc…) voor de inhoud van berichten wordt nog overwogen om te gaan voldoen aan de Cloudevents standaard (een standaard die we in de Nederlandse overheid ook gebruiken daarvoor). PubSub is de grootste kanshebber om ook als algemeen notificatie mechanisme binnen OGC geadopteerd te worden.

Websub heeft echter ook een aantal voordelen. In zijn toepassing op sensorthingsAPI krijg je abonnementenbeheer (het aangeven op basis van welke gebeurtenissen je een notificatie wilt ontvangen) bijna gratis erbij, Dat komt doordat sensorthingsAPI gebaseerd is op ODATA dat een heel expressieve en krachtige query taal kent. Daarmee kan je heel eenvoudig aangeven dat je alleen notificaties wilt wanneer aan jou specifieke (ODATA) query voldaan wordt. Dit is bij andere notificatie methodieken juist een complex vraagstuk en vraagt daar veel extra programmeerwerk. Websub werkt voor in zijn huidige OGC context alleen met sensorthingsAPI en alleen met webhooks als transportmechanisme. Het is ook niet meteen duidelijk of websub met AsyncAPI beschreven kan worden (expert dacht van niet, meer onderzoek zou nodig zijn). De webSub extensie van sensorthings API gaat binnenkort in publieke consultatie.

Geo & semantiek

Je ziet een verschuiving van het maken van ontologies, ontology engineering, naar meer aandacht voor data management en harmonisatie tussen ontologieën. Geosemantiek valt onder AI: in het veld van symbolic AI worden kennismodellen gebruikt om AI slimme dingen te laten doen met geodata. Dit wordt steeds meer ook met LLM’s gecombineerd. Door daar kennis aan toe te voegen gaat het hallucinatieniveau omlaag en worden met AI gegenereerde resultaten betrouwbaarder. Je merkt het als gebruiker niet maar op de achtergrond zit er veel semantiek in AI bots, soms ook al geosemantiek. 

Binnen OGC en W3C wordt er hard gewerkt aan deze geosemantiek: 

• SOSA/SSN, de ontologie voor sensornetwerken krijgt een grote update
• Er komt ook een CRS ontologie
• GeoSPARQL wordt van 3D support voorzien, zodat het kan worden toegepast in bv GeoBIM en digital twin use cases.
• Er wordt gewerkt aan een internationale versie van GeoDCAT. Dit werk heeft even stil gelegen maar zou nu weer op gang moeten komen. Er komt ook een ontologie die de samenhang tussen OGC API Records, GeoDCAT en STAC beschrijft.
• En dan is er nog de nieuwe ontologie CityRDF, op basis van CityGML en CityJSON. Dit wordt een normatieve OGC ontologie om stadsmodellen te beschrijven.
• OGC werkt toe naar uit UML gegenereerde ontologiën die je automatisch kunt testen tegen voorbeelddata.

Observaties

Men is bezig aan een nieuwe versie van TimeSeriesML op basis van Observations, Measurements and Samples v3 (OMS3). Het in OMS3 toegevoegde Collection mechanisme was precies wat TimeSeriesML nodig had om hun verzamelingen observaties op dezelfde locatie of met dezelfde sensor waarbij ze vele metingen doen in de loop van de tijd, te modelleren. 

API’s

Last but not least de OGC APIs. Dit jaar komen er naar verwachting weer een heel aantal gereed als standaard: 

• OGC API Records (voor catalogi / metadata);
• OGC API Coverages (voor raster data);
• OGC API Joins, voor het combineren van geodata en tabulaire data, hoewel die wellicht wat langer duurt omdat men nog zoekt naar meer immplementaties;
• OGC API EDR 1.2, voor het opvragen van subsets van grote spatiotemporele datasets; in deze versie is onder andere toegevoegd dat je meerdere locaties tegelijk kan opvragen;
• OGC API Processes part 1 versie 2 en part 3 versie 1, over workflows;
• OGC API Connected systems part 1 en 2 voor sensordata, een op OGC API Features gebaseerd alternatief voor SensorThings API;
• OGC API DGGS, voor discrete grids;
• OGC API Styles part 1;
• OGC API 3D GeoVolumes part 1.

Nederlandse OGC leden

Kort na de internationale OGC meeting hebben we bij Geonovum de Nederlandse OGC leden bijeengebracht om te bespreken wat hen drijft om OGC lid te zijn en wat ze uit hun lidmaatschap zouden willen halen. Belangrijkste punten: 

• Er is veel interesse voor nieuwe standaarden voor efficiënt gebruik van geodata in de cloud, zoals COG, GeoParquet etc,;
• Er is behoefte aan standaarden voor point clouds. Bij OGC ligt al een voorstel ter goedkeuring om LAZ te standaardiseren, echter zou dan COPC ook een goede kandidaat zijn voor standaardisatie;
• Er is behoefte aan een standaard voor panoramabeelden en oblique beelden; 

De sessie werd nuttig gevonden en wordt voortaan voorafgaand aan een internationale OGC meeting gehouden om samen door te nemen wat er speelt en wat belangrijk is.