De integratie van BIM en Geo- (of GIS)-modellen wordt vaak genoemd als dé oplossing voor de 3D modellering van onze leefomgeving. Klopt dat? blogt Jantien Stoter in GIS Magazine. Lees het volledige verhaal.
In de ontwerp- en bouwfase wordt 3D BIM data gegenereerd die in de toekomst vervolgens gecheckt kan worden aan een 3D Omgevingsplan. Daarna kan deze 3D data verder worden gebruikt in de beheerfase van zowel gebouwen als hele (stads)gebieden. De met 3D BIM-data geactualiseerde 3D gebiedsmodellen met geo-data kunnen op hun beurt weer gebruikt worden bij nieuwe ontwerpen: om de ruimtelijke randvoorwaarden voor nieuwe projecten weer te geven.
BIM-modellen worden voor dit doel uitgebreid naar ‘omgevingsmodellen’ (richting Geo-detailniveaus). Geo-modellen worden op hun beurt uitgebreid met een hoger detailniveau van gebouwen en andere fysieke objecten (richting BIM-detailniveaus). Beide domeinen begeven zich hiermee op elkaars terrein en er is al veel aandacht besteed aan het op elkaar afstemmen van de semantische modellen uit beide domeinen, nationaal en internationaal. Maar van veelvuldig hergebruik van data vanuit BIM in geo en andersom is nog nauwelijks sprake.
Hoe werkt de BIM-Geo-integratie in de praktijk? Kan er daadwerkelijk één geïntegreerde benadering worden gerealiseerd voor deze beide domeinen met ieder hun eigen blik op de werkelijkheid en ieder hun eigen detailniveau?
Moet IFC (Industry Foundation Classes), de standaard uit het bouwdomein, worden uitgebreid met de ondersteuning voor 3D stadsmodellen en een 3D Omgevingsplan. Of juist andersom: moeten 3D Omgevingsplannen en 3D stadsmodellen de 3D bouwmodellen kunnen ‘begrijpen’ en inlezen? Waar moet welke ruimtelijke analyse plaatsvinden en waar het beheer van de data?
We moeten af van het idee van een allesomvattend model waarin zowel bouw- en assetmanagement (BIM) toepassingen worden bediend, als ook de geo-toepassingen. Daarvoor zijn er te veel verschillen in geometrie, semantiek en detailniveau en moet er in beide gevallen te veel water bij de wijn worden gedaan. Veel winst is wél te behalen als beide domeinen rekening houden met de restricties van elkaar, zodat data makkelijker te converteren is. Geo-friendly BIM-specificaties en BIM-friendly geo-specificaties. Het beginnen met daadwerkelijke data-uitwisseling stelt ons in staat om de BIM-Geo integratie concreet te maken om zo de Geo-BIM integratie vorm te geven vanuit ervaringen, in plaats van aannames over elkaars domeinen.
Het Omgevingsloket Online (OLO), het centrale loket waar burgers en bedrijven omgevingsvergunningen moeten aanvragen, biedt al vanaf de start (oktober 2010) de mogelijkheid om bij een vergunningsaanvraag 3D BIM-gegevens in IFC toe te voegen. Maar daar wordt nog niet zo veel mee gedaan. Bij de implementatie van de Omgevingswet zou gekeken kunnen worden naar hoe deze mogelijkheid beter kan worden benut. Want met aangeleverde 3D informatie zijn ineens allerlei controles mogelijk waar een ontwerp aan moet voldoen (maximale bouwhoogte, maximale geluidbelasting, ontvangen zonlicht op de gevel, et cetera), zeker als deze regels in 3D kunnen worden gerepresenteerd in een Omgevingsplan en geïntegreerd kunnen worden met 3D stadsmodellen van gemeenten. Het is dan wel belangrijk om afspraken te maken over hoe de 3D ontwerpgegevens dienen te worden aangeleverd (in geo-friendly BIM formaat), zodat ze kunnen worden getoetst aan het 3D Omgevingsplan en het 3D stadsmodel.
Het uitwerken van zo’n werkproces is nodig om te laten zien hoe al beschikbare technieken het planproces efficiënter kunnen maken. Maar nog belangrijker: overheden kunnen zo worden voorbereid op deze geïntegreerde aanpak. Immers: het (optioneel) mogelijk maken van een bouwvergunningaanvraag en de toetsing ervan in 3D vraagt erom dat elke stap in dat proces zowel 2D als 3D data aan moet kunnen. Hiervoor zijn afspraken nodig over de 3D data in de verschillende stadia, vastgelegd in standaarden. Wie pakt deze handschoen op?
Jantien Stoter is hoogleraar 3D GeoInformatie aan de TU Delft en houdt zich zowel bij Geonovum als bij het Kadaster bezig met dit onderwerp
Op dinsdag 14 juni wordt in Amsterdam over dit onderwerp een kennissessie gehouden, georganiseerd door Doorbraak3D (Geonovum, de commissie Ruimtelijke Basisgegevens van het Nederlands Centrum voor Geodesie en Geo-Informatica en Geo Business Nederland).
