De Omgevingswet komt eraan. Gemeenten, provincies en waterschappen zijn hard aan het werk om zich daarop voor te bereiden. De datum van 1 januari 2021 lijkt nog ver weg, maar er is één waterschap dat de volledige waterschapsverordening al compleet heeft, inclusief de data voor de werkingsgebieden en de toepasbare regels. Hoe heeft Waterschap Limburg dit zo snel voor elkaar gekregen? Chantal Jeuriens, projectleider Omgevingswet bij Waterschap Limburg, en Ruben Zijlmans van Geodan/FLO Legal lichten het graag toe.
interview door Marèse Peters, tekstbureau Streep
‘In een paar maanden doorlooptijd hebben we dit eigenlijk gerealiseerd,’ begint Ruben. ‘En dan blijkt maar weer: als je bij de overheid de juiste mensen bij elkaar zet, dan kan het heel hard gaan. En er zitten hele goede mensen in Limburg. Op een gegeven moment zeiden ze: We weten dat het een hoop werk is, maar we willen dit. Dus we gaan het doen. Dat vond ik erg tof.’
‘Ik moet wel toevoegen dat we een aardige voorsprong hadden,’ lacht Chantal. ‘Wij zijn een fusiewaterschap, ontstaan uit twee waterschappen. Daarom moesten de twee oude keuren omgewerkt worden tot één keur. Oorspronkelijk wilden we daarmee wachten tot de Omgevingswet zou gaan spelen, maar dat bleek langer te duren dan we dachten. Dus daar zijn we zelf begin 2018 mee gestart.’
‘Bij het opstellen van de nieuwe keur hebben we een belangrijke omslag gemaakt: van ‘nee, tenzij’ naar ‘ja, mits’. We wilden af van die grote hoeveelheid regels. En daarom keken we steeds naar het doel: is deze regel echt nodig? Dat was een behoorlijke cultuuromslag, waar we de hele organisatie in mee hebben genomen. Belangrijk voor onszelf, maar ook belangrijk om aan de eisen van de Omgevingswet te kunnen voldoen.’
Ruben vult aan: ‘Dat was geen noodzakelijke voorwaarde, maar het was wel een mooie uitgangspositie voor ons. Wij hebben Waterschap Limburg vervolgens geholpen om die nieuwe regels zodanig aan te passen, dat er geodata aan gekoppeld konden worden. Want daar gaat het om in de Omgevingswet: dat je een speldenprik op de kaart zet en met één druk op de knop ziet welke regels daar gelden. Daarna hebben we al die juridische regels afgepeld en toegankelijk gemaakt met vragenbomen. Zodat je als burger of bedrijf alleen nog maar een paar eenvoudige vragen hoeft te beantwoorden om te weten of je een vergunning nodig hebt.’
Hebben jullie tips voor andere overheden die met de Omgevingswet aan de slag moeten?
Chantal: ‘Zorg ervoor dat je goed weet waar je geo-informatie zit. Bij het herformuleren van een regel uit de keur is het belangrijk dat je precies weet voor welke zones of gebieden die regel geldt. Want die gebieden moeten daaraan gekoppeld worden. Toen we met onze geo-adviseurs aan tafel zaten, kwamen we er zelfs achter dat je sommige regels beter uit elkaar kunt trekken. Terwijl de natuurlijke neiging van juristen is om alles in één zin te zetten, want dan lijkt het korter. Maar omdat je de juiste gebieden erbij moet identificeren, moet je de regels veel eenvoudiger maken. Betrek dus je eigen geo-adviseurs in een vroeg stadium bij het proces. De Omgevingswet is echt niet alleen een juridisch feestje.’
‘En een andere tip die ik wil meegeven: besteed als overheid niet alles uit. Je moet ook dingen zelf blijven doen, zodat je weet waar je mee bezig bent. Hulp van buitenaf is fijn, en zonder hulp het lukt niet. Maar je moet zelf blijven nadenken over wat je aan het doen bent.’
