Wat is de status van de consultatie STOP/TPOD standaarden?

Onderdeel van het ontwikkelen van standaarden is het consulteren van het werkveld. Wij zijn momenteel druk bezig met het verwerken van de input op de consultatie van de STOP/TPOD standaarden versie 0.97. In dit bericht vind je nadere toelichting op onderwerpen waarover we veel reacties hebben ontvangen. In de eindrapportage lees je de volledige terugkoppeling. Ook is het overzicht met ingediende reacties en hun verwerking in te zien.

Circa 20% van de reacties op de consultatie gaat over tekstuele onvolkomenheden. Het zijn veelal kleine issues die niet tot wijzigingen in de standaard zullen leiden, wel tot verbetering van de leesbaarheid en begrijpelijkheid.

Begrippen en consistentie

Begrippen zoals beperkingengebied, werkingsgebied, informatie-object, geo-informatieobject, annotaties etc. worden in de verschillende documenten soms net iets anders beschreven, wat tot verwarring leidt. Ook de verschillen tussen begrippen (zoals Locatie en Werkingsgebied) zijn niet altijd duidelijk. Datacollecties en informatieobjecten zijn ook moeilijke concepten. Met name de manier van verwijzen en de juridische status van verwijzingen. Verder wordt het gebruik en de opzet van registers van waaruit geo-informatieobjecten (GIO’s)  kunnen worden opgehaald onduidelijk gevonden.

Er is inmiddels een begrippenlijst opgesteld. Daar waar we hetzelfde bedoelen, harmoniseren wij de begrippen door de documenten heen. Daar waar we verschillende zaken bedoelen, gebruiken we - om verwarring te voorkomen - verschillende termen. Daarbij kijken we ook naar de toegevoegde waarde van begrippen. Waar mogelijk gebruiken we een duidelijk gedefinieerd begrip in plaats van meerdere synoniemen. In de volgende versie van de standaarden willen we consistentie in terminologie gerealiseerd hebben.

Uit de reacties blijkt ook dat de documenten niet altijd consistent zijn met elkaar en daarom in samenhang moeilijk zijn te doorgronden. Doordat is besloten de standaarden modulair op te bouwen, verandert er sowieso het nodige in de documentatie. Voor publicatie van de 0.98 is in het project een ‘freeze’ ingebouwd om de documenten consistent te maken met elkaar en de leesbaarheid en begrijpelijkheid van de teksten na te lopen.

Consultatie in samenhang met STTR en STAM

Er is bij de consultatie gekozen om alleen de STOP/TPOD in consultatie te brengen. Het is een aandachtspunt dat het werkveld deze in relatie wil zien met STAM en STTR. In afstemming met de leveranciers wordt de samenhang tussen de verschillende standaarden beschreven.

Splitsing CIM-OP/CIM-OW

Een groot aantal reacties is te herleiden tot onduidelijkheid over de vervlechting van de specifieke OW-informatie met de generieke OP-informatie. Denk hierbij aan de vertaaltabellen tussen CIM-OP en CIM-OW,  de verschillende soorten annotaties, de juridische status van de datacollecties en de mate waarin OW-specifieke vereisten getoetst worden door de validatieregels.

Een van de uitkomsten van de taskforce – de ontvlechting van de OW en OP informatie – is inmiddels gerealiseerd. Hiermee is de noodzaak van vertaaltabellen komen te vervallen en is een strikter onderscheid gemaakt tussen het OP- en OW-domein, waarmee een groot deel van de vragen ook is opgelost dan wel duidelijk belegd binnen één van de teams.

Modulaire opzet

Ook op advies van de Taskforce is het STOP model opgesplitst in een aantal separate modules (o.a. separate modules voor tekst, geografisch informatieobject (GIO), metadata, kenmerken en werkingsgebieden en zogeheten synchronisatie informatie). Enkele van de complexe onderwerpen uit v0.97 – de modellering van informatieobjecten, van kenmerken en werkingsgebieden, (AKN-)identificatie, statische en dynamische verwijzingen -  hebben een substantiële wijziging ondergaan ten gevolge van deze modulaire opzet.

De scheiding in modules heeft ook geleid tot andere keuzes ten aanzien van de codering van informatie: zo zal geografische informatie met behulp van GML gecodeerd gaan worden en wordt het generieke model voor de vastlegging van metadata (uitspraak/eigenschap/waarde) vervangen door een duidelijker model met specifiek benoemde eigenschappen.

Muteren en consolideren

Er is gesignaleerd dat nog niet alle relevante mutatiescenario’s c.q. consolidatieprocessen (ondermeer voor de diverse inwerkingtredingsscenario’s) zijn beschreven, en dat voor een aantal OW-instrumenten (m.n. ontwerp-besluit; rechterlijke uitspraken; bekendmakingen en kennisgevingen) nog niet is uitgewerkt hoe deze in de keten (LVBB en doorlevering aan OZON) verwerkt gaan worden. Vooral de provincies en het IPO maken zich hier zorgen over gegeven het feit dat zij al 2020 aan de slag moeten met concept en ontwerp besluiten. Op de voorlopige planning voor PI-11 staan de uitwerking van separate en gedeeltelijke inwerkingtreding en het kunnen verwerken van annotaties zonder besluit (“directe mutaties”).

Meervoudig bronhouderschap en interactie met LVBB

De rol van en interactie met LVBB roept nog de nodige vragen op: welke versies kunnen met behulp van de synchronisatieservice worden opgehaald, hoe gaat dit bij gedeeld bronhouderschap, hoe werkt de validatieservice en hoe verloopt de interactie met de LVBB wanneer een besluit niet geconsolideerd kan worden, al dan niet in complexe samenloopscenario’s?

De manier waarop meervoudig bronhouderschap moet gaan werken is nog niet uitgewerkt. Het gaat dan bijvoorbeeld over de manier waarop in een geconsolideerde versie van een besluit wordt getoond welk deel van welk bevoegd gezag afkomstig is. Maar ook over de manier waarop er (door een gemeente) een geconsolideerde versie van het omgevingsplan moet worden verkregen bij mutaties van besluiten die ingrijpen op het omgevingsplan. Of waar het mutatiebericht van het projectbesluit dat het omgevingsplan wijzigt moet worden aangeleverd.

Meervoudig bronhouderschap is nog onderwerp van bespreking binnen DSO. De consultatie bevestigt dat hier vragen over zijn.

Annoteren (functioneel)

Over annoteren zijn veel vragen gekomen over wat precies de verschillen zijn tussen de verschillende soorten annotaties, hoe er geannoteerd dient te worden en wat consequenties zijn van annoteren. Het verschil tussen zoek- en inhoudelijke annotaties is niet iedereen duidelijk, evenals het mechanisme van annoteren. Ook de relatie tussen annotaties met toepasbare regels en verwijzingen is niet duidelijk. Daarnaast zijn suggesties voor aanvullingen in annotaties gedaan, zoals Onderwerp en OnderwerpGroep. Er is behoefte aan duidelijke voorbeelden van hoe annoteren in de praktijk uit gaat werken. Er is een interbestuurlijke werkgroep vanuit de bevoegde gezagen opgericht waarin zij hun annotatiestrategie gaan bepalen. Ook is een verdiepende sessie met leveranciers belegd. Mogelijk dat er verschuivingen komen in de mate van verplichting (of vrijheid). In ieder geval wordt het mechanisme verduidelijkt.

Waardelijsten (open/gesloten)

In het algemeen zijn er opmerkingen gekomen over het nog niet volledig zijn van de waardelijsten en daartoe zijn vele aanvullingen gekomen. Opmerkingen hadden verder veelal betrekking op de wijze van totstandkomen van de waardelijsten (scope, inbreng en verhouding tot thema, activiteit en activiteitengroep), het aantal waardelijsten (veel) en de aansluiting op de gemeentelijke staalkaarten. De waarde ‘overig’ in de limitatieve waardelijst leidt tot onduidelijkheid. Deze waarde is toegevoegd om vooraf niet bedachte waarden toe te kunnen voegen. Dit moet worden verduidelijkt. De vraag of de waardelijsten binnen of buiten de standaard geplaatst moeten worden is meermalen gesteld. Daarnaast zijn er vragen over de wijze van muteren en aanvullen van de waardelijsten (proces) en het beheer van de waardelijsten (wie).

Presenteren/verbeelden

Een veel genoemde wens is het modelleren van onderwerp én onderwerpgroep in CIM-OW en CIM-OP. Dit is nodig om goed te kunnen visualiseren en het zou dan dezelfde systematiek volgen als van activiteit-activiteitgroep, functie-functiegroep etc. Het toevoegen van onderwerpgroep is momenteel in beraad. Daarnaast was er de wens om labels bij gebieden op de kaart te tonen (in beraad). Onduidelijkheden over werkingsgebied, geografisch informatieobject en locatie worden  weggenomen (zie ook begrippen en terminologie). Bron nauwkeurigheid, juridische nauwkeurigheid en idealisatie, verschilweergave, stapeling van informatieobjecten en het ontbreken van een integraal kaartbeeld; deze punten vragen gezien de vragen hierover om meer toelichting.

Verder wordt in de TPOD’s het verbeelden en presenteren meer integraal beschreven in plaats van apart en komen er besluitspecifieke voorbeelden.

Locaties, werkingsgebieden en informatieobjecten

Het onderwerp informatieobjecten (IO) zoals uitgewerkt in v0.97 behoeft ook nog de nodige verduidelijking: hoe moet de registerfunctie van het LVBB  gezien worden en hoe wordt onveranderlijkheid van geografische informatie objecten (GIO’s) gewaarborgd, hoe is de relatie tussen informatieobject en toestand, wat zijn de consequenties wanneer er naar een GIO van een ander BG wordt verwezen? Hoe gaat wijziging of vervanging precies in z’n werk, en welke eisen gelden er t.a.v. de noemer van het IO?

Teksten over locatie, werkingsgebied, locatiegebied en gebied zijn niet duidelijk. De consistentie in gebruik en samenhang van de begrippen in STOP en TPOD is nog goed genoeg. De definitie en samenhang wordt in de volgende versie verduidelijkt.

CIM-OW (en toepasbare regels)

Ten aanzien van het CIM-OW komt uit de consultatie naar voren dat er behoefte is aan een duidelijkere positionering van CIM-OW ten opzichte van STOP. STOP bevat alle juridische informatie. Het Omgevingswetbesluit bevat deze informatie ook, maar is juridisch niet bindend. Ook de werking van annotaties (wat staat er in de annotaties en wat wordt geannoteerd) moet duidelijker worden gemaakt voor de praktijk. Verder is aangegeven dat de samenhang (klasseattribuut) tussen de kwalificaties niet duidelijk is (Relatiekwalificatie, Regelkwalificatie en kwalificatieActiviteitRegel). Hier ligt ook een relatie met annoteren. Hetzelfde geldt voor het samenspel van werkingsgebied, locaties en ambtsgebied.

Ook de nodige opmerkingen over toepasbare regels, vormvrije plannen en 3D-ondersteuning. Deze zaten echter niet in de scope van de 0.97 versie. Aan de samenhang tussen juridische en toepasbare regels wordt inmiddels gewerkt in afstemming met de leveranciers. Ook aan de vormvrije plannen (Omgevingsvisie) wordt gewerkt (toepassingsprofiel).

Opmerkingen over toepasbare regels gaan bijvoorbeeld over de relaties tussen toepasbare regels en annotaties, de koppeling van STOP/TPOD met andere onderdelen van het DSO-LV-stelsel (relatie STAM/STTR) en het feit dat in het CIM-OW en ook in het CIM-OP en vertaaltabellen nu nog elementen ontbreken die wel nodig zijn om toepasbare regels en functionele structuur die daarbij gebruikt wordt op te nemen in de STOP-codering.

Metadata

Metadata van besluit en regeling was onvoldoende gespecificeerd; dit is inmiddels toegevoegd aan de documentatie.

Tekststructuur

Een aantal gewenste aanpassingen van de documentstructuur – met name alternatieven voor de wijzigbijlage en de mogelijkheid om binnen de regeling een vrij tekststructuur te gebruiken – zijn in PI-10 uitgewerkt met de juristen en al geheel of gedeeltelijk verwerkt in het imop schema.

Prioriteiten van stakeholders

Bij de start van de consultatie zijn de prioriteiten van de stakeholders opgehaald (zie onderstaande tabel). De stand van zaken is als volgt.

Prioriteiten per stakeholder	Stand van zaken
RIJK
5 prioritaire punten	Zijn opgepakt en verwerkt in 0.98
Doorwerking wijzigingen omgevingsregeling, invoeringsregeling en aanvullingsregelingen	Is opgepakt en verwerkt in 0.98
Annoteren	Wordt verduidelijkt en herzien in 0.98
PROVINCIES
Ontwerpbesluiten worden ondersteund.	Is gerealiseerd in 0.98
Vrije tekstindelingen (voor omgevingsvisies) worden ondersteund	Wordt ondersteund in 0.98
De manier waarop een initiële regeling gemodelleerd is sluit aan bij de werkpraktijk	Wordt ondersteund in 0.98
Het hebben van implementatie bestanden (o.a. validaties)	Wordt aan gewerkt
Verbeelding (o.a. onderwerp, onderwerpgroep)	In beraad hoe te modelleren
WATERSCHAPPEN
Inconsistenties tussen de informatiemodellen	Wordt opgelost in 0.98
Eénduidigheid van begrippen in verhouding tot andere standaarden	Wordt opgelost in 0.98
Proces van bekendmaken en consolideren	Wordt verduidelijkt in 0.98 en in sessie met waterschappen
Indeling en structuur toepassingsprofiel waterschapsverordening	TPOD waterschapsverordening wordt met het werkveld herzien
Verduidelijking terminologie, consistente tekst, voorbeelden	Wordt opgelost in 0.98
GEMEENTEN
Werkende standaard met hoogst noodzakelijke	Conform advies van VNG worden de leveranciers nu meer betrokken in overleggen en verdiepingssessies
Samenhang standaarden; het in relatie kunnen beoordelen van STOP/TP en STAM en STTR.	Aan de samenhang tussen juridische en toepasbare regels wordt gewerkt.
Generiek versus specifiek	Wordt opgelost door modulaire opbouw van de standaard
Toegankelijkheid, beheerbaarheid, juridische doorwerking	Er wordt gewerkt aan verduidelijking en consistentie
Waardelijsten zijn niet af	Waardelijsten zijn onderdeel van de standaard. Deze worden verder uitgewerkt in de 0.98
Presentatiestandaarden. Deze leunen teveel op de verbeelding van de werkingsgebieden van functies.	Als voorbeeld zijn functies gebruikt, maar de methodiek is niet beperkt tot functies. Wordt beter toegelicht.
TPOD. Advies: 1 TPOD met decentrale regels	TPOD Generiek vervalt. Er komt een basistekst met de teksten die voor alle TPOD’s gelden. Deze worden per TPOAD aangevuld met specifieke tekst. Door het werken met een basistekst zullen TPOD’s uniformer zijn
LEVERANCIERS
Koppelvlak STOP/TP; S.T.T.R.; geautomatiseerd afleiden toepasbare regels.	Wordt onderzocht
Functionele annotaties, ze zijn nu optioneel	Annoteren wordt verduidelijkt en mogelijk herzien in 0.98
Tijdsaspect mutatiescenario’s	Wordt nog onderzocht
Werkingsgebied eisen STOP + annotaties	Er is een sessie gehouden om annotaties te verduidelijken. Werkingsgebied wordt verduidelijkt in 0.98
Meervoudig bronhouderschap, hoe werkt het	Is nog niet uitgewerkt (ook niet in 0.98)
Normen, waar opnemen (deze zitten in omgevingsnormen en hebben geen juridische status)	Dit wordt verder verduidelijkt