Om bronhouders meer ruimte te geven om zich voor te bereiden op de komst van de Omgevingswet, treedt op 1 juli een wetswijziging op de Wet ruimtelijke ordening in werking voor afschaffing actualiseringsplicht bestemmingsplannen en beheersverordeningen. In dit artikel geven we de context van het wetsvoorstel en wat dit nu betekent voor de praktijk in het licht van actualiseren van bestemmingsplannen en beheersverordeningen en de ontsluiting via www.ruimtelijkeplannen.nl.
Kern van het wetsvoorstel
Het wetsvoorstel schaft de generieke actualiseringsplicht voor bestemmingsplannen uit artikel 3.1 van de Wro af. Het wetsvoorstel regelt echter niet dat de actualiseringsplicht wordt afgeschaft voor alle bestemmingsplannen en beheersverordeningen. Het wetsvoorstel stelt de voorwaarde dat plannen wel elektronisch raadpleegbaar zijn. Met andere woorden: de bestemmingsplannen en beheersverordeningen zijn via www.uimtelijkeplannen.nl ontsloten en een plan dat niet op www.ruimtelijkeplannen.nl is te vinden, daarvoor geldt de actualiseringsplicht dus wel.
Doel van de wetgever
Met de Invoeringswet Omgevingswet wordt er in voorzien dat alle bestemmingsplannen, beheersverordeningen en vergelijkbare instrumenten, zoals inpassingsplannen, die in een gemeente van kracht zijn, vanaf de inwerkingtreding van de Omgevingswet worden aangemerkt als één omgevingsplan. Het nieuwe stelsel gaat uit van één samenhangend omgevingsplan, met één set begripsomschrijvingen en gelijke regels voor gelijke omstandigheden. Het omgevingsplan omvat daarnaast ook meer dan een bestemmingsplan. Ook de inhoud van lokale verordeningen op het gebied van de fysieke leefomgeving zal onderdeel worden van het omgevingsplan. Dat is voor gemeenten een forse klus.
In de aanloop naar de inwerkingtreding wordt met het wetsvoorstel de actualiseringsplicht uit de Wro voor een belangrijk deel van de bestemmingsplannen en beheersverordeningen afgeschaft. Hierdoor komt ruimte beschikbaar, zodat gemeenten in aanloop naar de Omgevingswet al kunnen starten met de voorbereiding van het tot stand te brengen omgevingsplan. Het wetsvoorstel vormt een onderdeel in de overgang naar het nieuwe stelsel van het omgevingsrecht, zoals dat naar verwachting in 2021, met onder meer de Omgevingswet in werking treedt.
Digitale vorm
Het wetsvoorstel pleit voor een digitale ontsluiting van de ruimtelijke plannen via de landelijke voorziening Ruimtelijkeplannen.nl van zowel nieuwe als oude plannen. Nieuwe plannen opgesteld sinds 1 januari 2010 zijn door gemeenten conform de wettelijk verplichte RO Standaarden 2008 en 2012 ontsloten. Wanneer een gemeente er voor kiest in de komende tijd nog wel plannen te actualiseren dan blijft de gemeente verplicht de RO Standaarden 2012 hiervoor te gebruiken. De digitaliseringsplicht vervalt immers niet.
Plannen conform de oude WRO en plannen die in de periode 1 juli 2008 tot 1 januari 2010 zijn vastgesteld, hebben een papieren en soms een digitale vorm. De papieren versie van deze plannen is rechtsgeldig. Deze plannen mogen door de gemeenten conform de oude standaard IMRO2006 of facultatieve standaard Plancontour&PDF (PRPCP2008) via Ruimtelijkeplannen.nl worden ontsloten.
Voor de duidelijkheid: dit wetsvoorstel brengt geen verandering in de regeling die is opgenomen in artikel 8.1.1, tweede lid, van het Besluit ruimtelijke ordening. Daarin is bepaald dat als de inhoud van plannen en verordeningen die voor 1 januari 2010 in papieren vorm ter inzage zijn gelegd en daarna in papieren vorm zijn vastgesteld, aanleiding geeft tot een andere uitleg dan de elektronisch beschikbaar gestelde versie van die plannen en verordeningen, de inhoud van de papieren versie beslissend is. Bij het alsnog elektronisch raadpleegbaar maken van op papier vastgestelde plannen, blijft de papieren versie dus leidend in geval van verschillen. Ook voor de ontsluiting van de oude WRO plannen geldt dat de papieren vorm leidend blijft.
Wel of niet actualiseren
Ondanks dat gemeenten met dit wetsvoorstel hun handen vrij krijgen om te starten met omgevingsplannen (en niet te vergeten omgevingsvisies), kan het in de praktijk nodig blijven om toch bestemmingsplannen te actualiseren. Bijvoorbeeld omdat op dit moment de stedenbouwkundige bepalingen van de bouwverordening nog aanvullend werken op oudere bestemmingsplannen (in werking vóór 29 november oktober 2014). Dit is per 1 juli 2018 afgelopen. De bouwverordening werkt niet meer aanvullend op bestemmingsplannen (of beheersverordeningen). Dit kan tot gevolg hebben dat er voor een aantal gebieden in gemeenten helemaal geen planologische regeling meer geldt. Daarnaast zal het vervallen van de actualiseringsplicht van bestemmingsplannen alleen gaan gelden voor die plannen die ‘elektronisch raadpleegbaar’ zijn. Een plan dat niet op de website www.ruimtelijkeplannen.nl staat is dat niet en daarvoor geldt de actualiseringsplicht dus nog wel. Deze gebieden blijven ‘wit’ op de website. Zaak is om deze papieren plannen alsnog digitaal te ontsluiten. Dat kan zonder opnieuw vast te stellen met behulp van een plancontour en PDF (PRPCP2008) voor dat gebied waar nog geen nieuw bestemmingsplan is vastgesteld.
Met bovenstaande in het achterhoofd, waarbij genoemde redenen niet uitputtend zijn, is het aan de gemeenten zelf om af te wegen of zij al dan niet actualiseren en zich voorbereiden op de Omgevingswet.