Wat gebeurt er eigenlijk allemaal in de Tweede Kamer? En hoe blijven die acties goed controleerbaar? Wat transparantie betreft, streeft de Tweede Kamer-API alle overheids-API’s ver voorbij. Deze API biedt namelijk zeer waardevolle informatie voor iedere belanghebbende: van grote marktpartijen, politiek geïnteresseerden tot aan de kritische burger. Onlangs is deze Tweede Kamer API genomineerd voor de Gouden API Award. Op 11 december wordt de winnaar van de prijs bekend gemaakt tijdens de IBDS Stelseldag. Het is nog tot 30 november mogelijk om API's voor deze award te nomineren.
De Tweede Kamer is al sinds eind jaren tachtig digitaal en liep daarbij ver vooruit op het bedrijfsleven. Kamerleden en ondersteuners konden begin jaren negentig al met een modem inbellen in het mainframe om vanuit huis documenten te bekijken. Het heeft even geduurd voordat ook de buitenwereld digitaal kon meekijken met wat er in de Tweede Kamer gebeurt. Transparantie- en open data-activisten van OpenState.eu en 1848.nl hebben de Tweede Kamer zes jaar lang gevraagd om een echt transparante API uit te brengen. Met de komst van de nieuwe API zette de Tweede Kamer de digitale ramen wagenwijd open.
Transparantie en toegankelijkheid als rode draad
Bert Hubert is een enthousiaste gebruiker van de Tweede Kamer-API. Hij is een bekende tech-ondernemer, open-source- en cybersecurity-expert met veel ervaring binnen de overheid, onder meer als toezichthouder bij de AIVD. Hij richt zich op technologie die maatschappelijk relevant is. Transparantie en toegankelijkheid door open data zijn de rode draad in zijn werk. Hubert is daarom erg onder de indruk van de Tweede Kamer-API. Hij zet deze API in om alle beschikbare informatie uit de Tweede Kamer zo overzichtelijk mogelijk te maken voor de buitenwereld.
Cockpit van Boeing 747
Hubert ging zich verdiepen in beschikbare open data van de Tweede Kamer nadat hij met spoed werd benaderd door de Internet Society Nederland (ISOC NL). Zij waarschuwden dat de week erop een wet zou worden aangenomen waarmee de overheid websites kon blokkeren. De bredere internetgemeenschap wist op dat moment nog van niks. "Toen dacht ik, dit kan ons niet meer gebeuren. Als je driekwart jaar van tevoren aan kunt schuiven, kun je goede suggesties doen en worden die meegenomen”, legt Hubert uit. “Maar als je dit pas een week van tevoren hoort, dan is het eigenlijk al te laat. Dus besloot ik te onderzoeken of het mogelijk was om eerder van deze informatie op de hoogte te kunnen zijn.”
Hij besloot de open data van de Tweede Kamer te onderzoeken. "Ik hoopte gewoon op een lijstje van vergaderingen,” zegt hij, maar in plaats daarvan trof hij een uitgebreide en complexe informatiestructuur aan. Hij vergelijkt het zelf met een cockpit van een Boeing 747. Toen hij het systeem eenmaal had begrepen, ontdekte hij een enorme rijkdom aan data en realiseerde hij zich dat deze informatie veel breder inzetbaar is dan alleen voor het monitoren van vergaderingen over internetonderwerpen.
Revolutionair
De API van de Tweede Kamer is revolutionair in vergelijking met andere landen, vooral op het gebied van transparantie en snelheid, legt Hubert uit. “Het is werkelijk prachtig,” vertelt hij enthousiast. “De API is zelfs sneller dan de Tweede Kamer-website zelf. Zodra een document in de interne database van de Tweede Kamer wordt ingevoerd, is het direct via de API beschikbaar, terwijl het op de website pas na ongeveer twee uur verschijnt en dan moet je ook nog goed zoeken.” In veel andere landen is deze mate van directe toegang tot parlementsinformatie ongekend. Met de Tweede Kamer-API loopt Nederland dus ver voorop in transparantie en toegankelijkheid.
Exacte kopie
Alle actuele informatie die in de Tweede kamer wordt gebruikt, is met de API te vinden. In tegenstelling tot veel andere systemen is de Tweede Kamer-API altijd up-to-date. Alles wat intern beschikbaar is, wordt direct publiekelijk toegankelijk gemaakt. De enige uitzonderingen zijn de meest vertrouwelijke gegevens, zoals die van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. “Bij de Tweede Kamer is jouw data hun data,” zegt hij. “Als zij iets stoms doen, kan je het gelijk zien. Ik heb nog nooit zo’n mate van transparantie gezien bij een overheidsinstantie.”
Hubert noemt dit een zeldzame aanpak in de technologie- en databeheerwereld. Daarnaast benadrukt hij de uitzonderlijke kwaliteit van de documentatie en ondersteuning van de Tweede Kamer-API. “Er is zelfs een helpdesk voor de API waar je een ticketnummer krijgt. Dat is echt uniek,” zegt hij. Maar ook qua techniek steekt deze API met kop en schouders boven het API-veld uit. Met de Tweede Kamer-API krijg je toegang tot precies dezelfde database als degene die binnen de Tweede Kamer wordt gebruikt, maar dan een kopie die live wordt bijgewerkt. “Zo kun je de Tweede Kamer van buitenaf digitaal niet ontregelen en heb je toch één op één toegang tot alles wat erbinnen plaatsvindt”, zegt Hubert. “Dat is het summum op API-gebied.”
Nog breder toegankelijk maken
Om deze waardevolle informatie nog breder beschikbaar te maken, heeft Hubert een eigen, extra laag bovenop de API geschreven, die als open source beschikbaar is. "Er is met deze API ontzettend veel data beschikbaar, maar je moet wel weten waar je moet zoeken." Hij vergelijkt het met de Koninklijke Bibliotheek, waar je wel toegang hebt tot documenten, maar alleen als je het juiste documentnummer kent. De software van Hubert maakt dit zoekproces veel eenvoudiger, zelfs zo eenvoudig dat ook Kamerleden en ministeries er al dankbaar gebruik van maken.
Inspiratie voor andere overheidsinstanties
Hubert hoopt dat de aanpak van de Tweede Kamer-API een inspiratie kan zijn voor de ministeries en andere overheidsinstanties: “Ministeries zouden hier een voorbeeld aan kunnen nemen, zeker omdat zij net als de Tweede Kamer grote hoeveelheden publieke documenten produceren.” De Gouden API-nominatie is volgens hem meer dan terecht, omdat deze overheids-API laat zien hoe je transparantie en open data echt in de praktijk brengt.
